- Tiếng ồn từ xe: tiếng động cơ, tiếng ống xả, tiếng kêu các chi tiết khớp nối lắp ráp thân xe, tiếng vọng trong cabin xe, tiếng kêu từ các bộ phận đang gặp vấn đề (nếu có),…
- Tiếng ồn từ môi trường: âm thanh đường phố (hay tạp âm), tiếng gió, tiếng mưa…
- Tiếng ồn khi xe chạy: tiếng sỏi đá văng vào hốc bánh xe – gầm xe, tiếng lốp xe, mặt đường xấu…
Ô tô nguyên bản được cách âm ra sao?
Nhằm tăng tính cạnh tranh trên thị trường, các nhà sản xuất ô tô luôn tính toán kỹ lưỡng làm sao cho giá xe thật hấp dẫn. Dễ thấy là giá ô tô hiện nay ngày càng bình dân hơn. Chỉ với ngân sách mua xe tầm 400 triệu là đã có thể sở hữu ngay một chiếc ô tô mới nguyên chính hãng. Tuy nhiên, làm sao giữ giá rẻ trong khi vẫn phải đảm bảo xe vận hành an toàn – bền bỉ, đầy đủ các trang bị cần thiết… là một bài toán không đơn giản. Để cân đối, các hãng xe buộc phải tiết giảm một vài chi tiết không quá quan trọng. Đây chính là lý do dòng ô tô phổ thông thường không được chú trọng nhiều về phần cách âm. Ở các dòng xe bình dân, nhà sản xuất dùng rất ít hoặc hầu như không dùng vật liệu cách âm – tiêu âm cho xe. Với xe giá rẻ, cách âm chủ yếu đến từ việc “tận dụng đồ sẵn có”. Đầu tiên là sử dụng phủ sàn nỉ vừa rẻ lại vừa có thể tiêu âm. Tiếp đến là dập nhiều đường gân rãnh lồi lõm trên sàn xe. Thiết kế này giúp giảm biên độ rung. Ngoài ra, một số xe còn thêm “miếng vá” kim loại. Đây chính là các tấm damping có tác dụng chống rung, chống ồn. Đa phần damping được dán ở những vị trí rung nhiều khi động cơ xe làm việc. Còn ở các khung cửa thì có gioăng cao su. Tuy nhiên các gioăng này khá mỏng, sau nhiều năm sử dụng dễ bị nứt, gãy…. Có thể thấy những trang bị cơ bản như thế thì rất khó chống chọi lại với tiếng ồn lớn từ bên ngoài cũng như từ bên trong xe. Không chỉ cách âm kém, một số dòng xe ô tô hiện nay còn gặp vấn đề với việc tiêu âm, dễ gặp nhất là xe bị tiếng vọng, tiếng ù ù.
Có nên làm cách âm chống ồn cho xe ô tô?
Vì vấn đề cách âm – tiêu âm không được quan tâm nhiều nên “khả năng cách âm kém”, “xe quá ồn”, “xe ù ù khó chịu”… luôn là vấn đề muôn thuở mà người dùng xe giá rẻ thường xuyên than phiền. Khi bỏ ra số tiền lớn để sắm xe (thậm chí chịu cả gánh nặng mua xe trả góp) thì ai ai cũng muốn mình và gia đình có được trải nghiệm tốt nhất. Tuy nhiên, việc xe quá ồn lại ảnh hưởng khá nhiều đến trải nghiệm, dễ đem lại sự mệt mỏi. Xe ô tô bị ồn là vấn đề nói lớn thì không quá lớn, nói nhỏ cũng không hẳn đúng. Tiếng ồn ô tô trước hết gây cảm giác khó chịu, ù tai… Nếu di chuyển đường dài tiếng ồn có thể gây mệt mỏi, căng thẳng, mất tập trung lái xe… Đã chi trả số tiền lớn để mua xe ô tô mà hàng ngày phải chịu cảnh tiếng ồn khó chịu mỗi khi xe lăn bánh thì quả là nỗi ám ảnh. Nhiều người chọn giải pháp mở nhạc, mở radio để “tiếng hát át tiếng ồn” nhưng cũng không mấy hiệu quả, sự cộng hưởng âm thanh chỉ càng làm tình trạng này nặng nề thêm. Hiện nay, có nhiều cách giảm ồn, chống ồn xe ô tô như dùng thảm lót sàn 6D, phủ gầm ô tô, bọc trần ô tô, dùng gioăng cửa cao su chống ồn… Nhưng theo giới chuyên môn, dán vật liệu cách âm – tiêu âm chuyên dụng chính là giải pháp hiệu quả nhất. Dán cách âm cho xe có thể giảm ồn đến 45 – 80%.
Cách âm chống ồn ô tô là gì?
Dán cách âm chống ồn là dán vật liệu cách âm – tiêu âm chuyên dụng lên những khu vực, vị trí dễ bị nhiễm âm trên thân vỏ xe như: trần xe, cánh cửa xe/ốp cửa, sàn xe, hốc bánh xe, nắp capo… Tuỳ vào đặc điểm từng vị trí sẽ sử dụng một hoặc kết hợp nhiều lớp vật liệu cách âm – tiêu âm phù hợp. Vật liệu cách âm ô tô là loại vật liệu có khả năng làm giảm sự truyền thanh từ bên ngoài vào không gian bên trong ô tô. Vật liệu cách âm sẽ giúp giảm cường độ âm thanh từ ngoài vào trong xe cũng như từ trong xe ra ngoài. Vật liệu tiêu âm ô tô là loại vật liệu có khả năng giảm thiểu tiếng vọng, giảm thời gian dội âm trong xe. Cụ thể hơn vật liệu tiêu âm sẽ khử đi các tiếng ù ù, tiếng vọng âm trong cabin, giúp âm thanh truyền đi trong trẻo và trung thực hơn.
Các loại vật liệu cách âm ô tô
Có nhiều dạng vật liệu cách âm – tiêu âm như: bông sợi khoáng, cao su lưu hoá, nhựa tổng hợp, mút xốp (mút hột gà), nhôm… Mỗi dạng mang những ưu nhược điểm và hiệu quả khác nhau. Tuy nhiên hiện nay khi làm cách âm ô tô, người ta không sử dụng những vật liệu riêng lẻ ở trên mà dùng các loại tấm cách âm chuyên dụng được thiết kế dành riêng cho xe ô tô. Loại tấm cách âm ô tô này được nhà sản xuất nghiên cứu, kết hợp ép chặt nhiều lớp vật liệu cách âm với nhau tạo thành một tấm cách âm chuyên dụng có sẵn keo dán. Khi dùng chỉ cần mở keo, dán vào thân vỏ xe, rất đơn giản và tiện lợi. Ngoài loại cách âm thể rắn, thị trường còn có một số sản phẩm cách âm ô tô ở dạng dung dịch với thành phần chủ yếu từ nhựa tổng hợp. Khi dùng thì xịt trực tiếp lên tôn xe.
Các vị trí thường làm cách âm chống ồn ô tô
Cách âm cho 4 cánh cửa
Hệ thống cửa xe ô tô là một trong những nơi quan trọng cần gia cố cách âm. Bởi phần lớn tạp âm từ bên ngoài lọt vào cabin xe qua các cửa. Nhưng đa số cửa xe của các dòng ô tô phổ thông đều không có vật liệu cách âm, cấu tạo chỉ đơn thuần gồm phần tôn vỏ xe và ốp nhựa. Điều này khiến tạp âm môi trường dễ lọt vào bên trong. Để chống ồn cánh cửa xe ô tô cần dán cách âm cho 4 cánh cửa. Cách làm phổ biến là dán cách âm chống ồn cho cả phần vỏ tôn cửa và phần ốp nhựa bên trong. Với phần vỏ tôn cửa thường dùng miếng dán cách âm ô tô loại có lớp nhôm để hỗ trợ cả cản âm và cách nhiệt cho cửa. Nhiều cơ sở độ cách âm ô tô thường dùng tấm cách âm SIP hay Gribz cho khu vực này cho khu vực này. Còn phần ốp nhựa thường dùng miếng dán tiêu âm SIP, bông sợi hoặc mút xốp cố định phía trong ốp cửa để tiêu âm cũng như tăng cường cách âm. Ngoài ra để hạn chế triệt để tạp âm từ ngoài lọt vào xe, người ta còn thường lắp thêm gioăng cao su chống ồn ô tô cho các cánh cửa và cột B. Gioăng cao su có nhiều loại gồm gioăng B, D, P, Z, O… Ở mép cửa và cột chữ B tốt nhất nên dùng gioăng chữ O luồn vào trong gioăng chữ P, D hoặc B.Cách âm khoang máy
Tiếng động cơ là một trong các nguyên nhân gây ồn ô tô phiền phức nhất. Việc cách âm khoang máy ô tô cũng khá phức tạp. Để chống ồn khoang máy cần dán cách âm ở vách ngăn giữa khoang máy và khoang hành khách. Có 2 cách xử lý. Dán cách âm từ trong khoang máy: Để dán cách âm cho vách ngăn từ bên trong khoang máy buộc phải tháo hết toàn bộ hệ thống máy móc trong khoang máy xe. Việc này rất phức tạp, chi phí tháo – lắp cao, lại tìm ẩn nhiều rủi ro ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của xe nếu xảy ra sai sót. Do đó hiếm khi chọn cách này. Dán cách âm trong cabin: Với cách này sẽ tháo toàn bộ taplo để dán cách âm vách ngăn từ mặt bên trong khoang hành khách. Dù phải thay ga điều hoà do tháo evaporator nhưng quá trình thi công nhanh hơn, không quá phức tạp và chi phí cũng rẻ hơn. Thế nên cách này được ưa chuộng hơn. Vật liệu cách âm khoang máy ô tô thường dùng loại có lớp nhôm để vừa cách âm, vừa cách nhiệt. Bởi khoang động cơ khi làm việc thường rất nóng. Ngoài dán miếng cách âm cho vách ngăn nên gia cố thêm một miếng cách âm nắp capo. Điều này không chỉ giúp cách âm mà còn cách nhiệt cho khoang máy từ bên trên.Cách âm sàn xe
Sàn xe cũng là nơi dễ bị nhiễm tiếng ồn. Một trong các nguyên nhân xe oto bị ồn nhiều đó là tiếng vọng từ gầm đi qua sàn xe. Tiếng vọng từ gầm phần lớn là tiếng gió, tiếng sỏi đá văng va đập vào gầm và đặc biệt là tiếng lốp ô tô. Lót sàn cách âm ô tô khá phức tạp. Trước hết phải tháo toàn bộ ghế xe, mở luôn tấm nỉ phủ sàn xe. Sau đó dán tấm cách âm lên toàn bộ phần tôn của sàn xe. Khi thi công cách âm sàn – gầm xe hơi, với những dòng xe hatchback hay crossver/SUV tốt nhất nên dán cách âm luôn cho cả mặt sàn ở khoang hành lý và các vách hai bên phía sau. Vật liệu cách âm chống ồn cho sàn xe thường là loại vật liệu chứa thành phần cao su/nhựa. Nếu thêm lớp nhôm sẽ càng tốt hơn vì có thể cản âm, cách nhiệt cho gầm. Ở một số dòng xe quá ồn, bị vọng âm nhiều nên dán chồng lên một lớp đệm bông để tiêu âm. Nếu muốn tăng cường cách âm cho sàn xe hơn nữa, có thể kết hợp dán tấm cách âm với một số giải pháp khác như dùng thảm lót sàn xe dày, sơn phủ gầm ô tô cao su non.Chống ồn hốc lốp
Hốc lốp (hốc bánh xe) là nơi bắt nguồn tiếng vọng lốp cực kỳ khó chịu, nhất là khi xe chạy vào đường xấu, đường bê tông, chạy qua gờ giảm tốc… Có nhiều cách chống ồn hốc lốp như xịt phủ cao su non, dán chống ồn, lắp tấm nhựa che hốc bánh xe…Cách âm trần xe
Với trần xe cần gia cố song song cả cách âm và cách nhiệt. Bởi trần xe là nơi hấp thụ phần lớn nhiệt lượng từ ánh nắng mặt trời khiến nhiệt độ trong xe tăng cao, nhất là khi đậu xe lâu dưới trời nắng nóng. Do đó, dán cách âm trần xe thường sẽ “một công đôi chuyện”, vừa cách âm, vừa cách nhiệt. Dán cách âm trần xe cũng như sàn, cần mở hết lớp nỉ rồi sau đó dán cách âm lên mái tôn. Do cấu trúc trần xe sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tiếng vọng âm trong khoang nội thất, nên phải tăng cường thêm lớp đệm bông tiêu âm để giảm tiếng ù ù, tiếng vọng… Có một giải pháp cách trần khá hay được nhiều người áp dụng đó làm dán tấm cách âm sau đó bọc trần xe 5D. Bên trong loại bọc trần 5D này có lớp xốp nên giúp tiêu âm, ngăn tình trạng vọng âm rất hiệu quả.Kinh nghiệm chống ồn xe hơi
Không nên tự làm cách âm tại nhà Vì chi phí các gói cách âm chống ồn xe ô tô (bao gồm tiền vật liệu và tiền thi công) khá cao nên nhiều người chọn cách tự làm cách âm tại nhà để đỡ tốn kém. Hiện nay các loại vật liệu cách âm được bày bán rất phổ biến, dễ dàng tìm mua. Tuy nhiên, việc tự làm cách âm xe tại nhà tưởng dễ nhưng không đơn giản. Cách âm không chỉ đơn thuần là dán các miếng cách âm vào xe. Quy trình gồm rất nhiều bước như phải tháo dỡ các bộ phận xe, vệ sinh sạch sẽ, dán cách âm, rồi lắp đặt trở lại. Để tháo dỡ và lắp đặt các bộ phận trong xe ô tô phải có kiến thức và hiểu biết nhất định. Nhưng đó chưa phải vấn đề đau đầu nhất. Để làm chống ồn cho xe ô tô hiệu quả cần nắm rõ các nguyên lý về âm thanh. Trên xe sẽ có những nơi tiêu âm, những nơi phản âm, không thể tuỳ tiện dán cách âm. Nếu dán sai vị trí, không chỉ không giảm ồn mà ngược lại còn khiến xe ồn hơn, ù tai hơn. Do đó tốt nhất nên đưa xe đến những cơ sở, trung tâm làm cách âm xe hơi chuyên nghiệp. Ưu tiên vật liệu cách âm chuyên dụng Chi phí làm cách âm cho xe ô tô cao phần lớn là do vật liệu cách âm. Nhiều người muốn tiết kiệm nên chọn loại vật liệu cách âm giá rẻ, không rõ nguồn gốc. Một số cơ sở, trung tâm làm cách âm xe vì muốn hạ giá thành dịch vụ, thu hút khách hàng nên cũng sử dụng vật liệu thường dùng để thi công cách âm nhà ở như mút trứng gà, đệm bông… Tuy nhiên dù cùng là cách âm nhưng cách âm ô tô rất khác với cách âm nhà ở. Cấu trúc ô tô phức tạp hơn do chịu ảnh hưởng từ hệ thống vận hành nên trên xe sẽ có các điểm rung nhiều, điểm tiêu âm và phản âm. Vì thế, không thể tuỳ tiện dán vật liệu cách âm một cách bừa bãi. Mặt khác xe ô tô thường xuyên di chuyển ngoài trời, chịu tác động của môi trường, thời tiết như nắng, mưa… Đặc biệt với đặc tính khí hậu Việt Nam nóng ẩm, mưa nhiều, nắng nhiều nên xe càng dễ bị ẩm. Nếu sử dụng các loại vật liệu cách âm thông thường như mút, đệm bông… độ bền không cao. Mút, đệm bông có nhược điểm rất hút ẩm rất cao. Do đó nếu bị ẩm sẽ dễ gây gỉ sét cho phần tôn xe, tiềm ẩn nguy hiểm nếu tiếp xúc với hệ thống điện ô tô. Trong khi với các sản phẩm cách âm chuyên dụng cho ô tô có thương hiệu, nhà sản xuất đã tính toán đến những vấn đề trên nên độ bền của lớp cách âm luôn cao hơn, cách âm – chống ồn hiệu quả hơn. Đã có rất nhiều trường hợp đưa xe đi làm cách âm nhưng xe không chỉ không giảm ồn mà còn ồn hơn hoặc xuất hiện các tiếng ù, tiếng vọng rất khó chịu. Khi vừa mới làm cách âm, hầu như ai ai cũng hài lòng. Nhưng tình trạng chung là sau một thời gian, nhiều người cảm thấy xe ồn hơn, xuất hiện tiếng ù tai… Khó chịu đến mức họ chọn cách lột bỏ lớp cách âm, đưa xe về trạng thái ban đầu. Anh Huỳnh M. Hưng chia sẻ: “Mình đi con Yaris 2017 không quá ồn nhưng cũng muốn đi làm chống ồn để xe êm hơn. Tìm trên mạng thấy mộ chỗ bên An Dương Vương giá rẻ nên mình ham quá làm liền cũng không hỏi gì nhiều. Làm xong thì bớt ồn chút đỉnh nhưng xe lại bị âm vọng ghê lắm, nhức óc luôn. Cuối cùng chịu không được đành phải đi lột hết ra”. Như đã đề cập ở trên nếu làm chống ồn cho xe không đúng cách, sau một thời gian xe thường bị tình trạng chung sau: Bị ù: Nếu sử dụng vật liệu cách âm kém chất lượng, dán vật liệu sai vị trí (phản âm và tiêu âm)… sẽ khiến âm thanh bị biến dạng gây tình trạng ù tai khó chịu hơn cả tiếng ồn thông thường. Tiếng vọng: Khi sử dụng sai vật liệu cách âm hay tiêu âm có thể khiến cấu trúc tạo vòm âm thanh trong xe bị sai lệch dẫn đến tiếng vọng âm. Có thể thấy khi làm cách âm xe hơi, trình độ chuyên môn của người thi công rất quan trọng, nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành – bại sau khi làm cách âm. Do đó nên tìm hiểu kỹ, ưu tiên chọn những cơ sở, trung tâm làm cách âm ô tô lâu năm, có uy tín.